پرستوی علی

   
پس از رحلت پيامبر خدا (ص) حضرت فاطمه (س) شاهد كناره‌گيري امت اسلام از «اصل ولايت»بودند؛ اصلي كه پدر بزرگوارشان در طي بيست و سه سال رسالت الهي خويش همواره از آن به عنوان ادامة مسير نبوت، ركن اساسي اسلام و ضامن سعادت جامعة اسلامي ياد مي‌کرد.
فدك روستايي سبز و حاصل‌خيز، با چشمه‌هايي جوشان و درختان نخل فراواني در نزديكي قلعه‌هاي خيبر و 140 كيلومتري مدينه قرار داشت ،عوايد و درآمد فدك هر سال بيست و چهار هزار دينار و در روايتي ديگر هفتاد هزار دينار بود.
بعد ازغلبه مسلمانان بر يهوديان خيبر، فدك از راه صلح به پيامبر (ص) رسيد كه خونشان را نريزد و در عوض باغ هاي فدك مختص آن حضرت باشد، جبرئيل نازل شد و فرمود: خدا امر فرموده است كه حق خويشاوندان را بده. پيامبر اكرم ص سؤال كرد: اي جبرئيل! خويشاوندان من چه كساني هستند و چه حقي دارند؟ فرمود: او فاطمه س است، حق خدا و رسول او ص در باغ هاي فدك را به او عطا كن! پیامبرقبالة فدك را به نام او نوشت.
اعطاي فدك به اهل بيت پيامبرص خواستِ شخصي پيامبرص نبود؛ بلكه به دستور خداوند انجام شده بود.
با اين حال مدعيان خلافت، کارگران حضرت فاطمه س را اخراج، محصول آن را تصرف و فدك را غصب كردند، تا بتوانند پايگاه اجتماعي اهل‌بيت پيامبرص را كه از استحكام، قدرت معنوي و توان مالي مناسبي برخوردار بود، تضعيف كنند و با افزايش فشار روحي و اقتصادي بني هاشم، تسلط خويش را افزون سازند.

حضرت زهرا س در مقابل اين فشارها، تلاش براي احياي حقّ مسلم خويش انجام داد. چرا كه با اثبات حقّانيّت خود و محكوم كردن غاصبان فدك و آشكار كردن ماهيّت ايشان در برابر وجدان هاي بيدار، پرده از چهرة واقعي مهاجمان برداشته می شد.
حضرت فاطمه س و امام علي ع چندين بار در مقابل اين اقدام اعتراض كردند، شهادت دادند و ام ايمن را شاهد گرفتند. حضرت فاطمه س در اين رابطه منبر غرائي را كه سراسر مستند به قرآن و سنت پيامبر ص بود، در مسجد مدينه ايراد كرد، چنان كه ديوارهاي مسجد را به لرزه انداخت و اشك از ديدگان مستمعين جاري شد ، امّا مخالفين مدعي بودند پيامبران ارثي به جا نمي‌گذارند [و حال آنكه فدك ارث نبود و در زمان حيات پيامبر ص اعطا شده بود و چون حضرت فاطمه س آية «وَرِثَ سُلَيْمَانُ دَاوُودَ»؛ «سلیمان وارث داوود شد.» را خواند، خليفه از پاسخ حكيمانة او درمانده شد و سرانجام در يكي از دفعات كه حضرت فاطمه س با سندِ مكتوبِ فدك نزد او رفت، سند را پاره كردند و…
حضرت فاطمه س به سوي قبر رسول خدا ص پناه برد، در حالي كه گريه مي‌كرد و محزون بود، چرا كه غم فراق پدر را بيش از پيش ناگوار مي‌يافت……

  
«ابن ابي الحديد» معتزلي در «شرح نهج البلاغه»در موضوع فدك ماجرايي را مي‌آورد كه قابل تأمل است. او مي‌گويد: از «علي بن فارقي» مدرس مدرسة غربي بغداد پرسيدم: آيا فاطمه علیها السلام در ادعايش صادق بود؟ پاسخ داد: بله. پرسيدم: پس چرا ابوبكر فدك را به او واگذار نكرد، با اين كه مي‌دانست فاطمه س راستگو است؟
استاد تبسّم كرد، سپس با اين كه چندان اهل شوخي و مزاح نبود، جمله لطيف و زيبا و طنزگونه‌اي گفت: اگر روز اول به مجرد ادعاي فاطمه س فدك را باز مي‌گرداند، فردا فاطمه س ادعاي خلافت همسرش را مطرح مي‌ساخت و مي‌بايست ابوبكر از مقام خلافت كناره‌گيري كند و در اين مورد عذر زمام‌دار خلافت پذيرفته نبود؛ چرا كه با عمل نخستين، اقرار به صداقت و راستگويي دختر پيامبر ص كرده بود، و بايد پس از آن بدون نياز به بيّنه و شهود، هر گونه ادعايي مي‌كرد، قبول نمايد.
جريان احتجاج حضرت فاطمه س بر غاصبين فدك در بسياري از كتب فريقين نقل شده است. به گونه‌اي كه جاي كوچك‌ترين ترديدي باقي نمي‌ماند. اين ماجرا به سندي تاريخي براي حقّانيّت حضرت فاطمه س در طول تاريخ تبديل شد، چنان كه «عمر بن عبد العزيز»، «مأمون»، «مهدي» و تعدادي ديگر از خلفا اقدام به باز پس دادن آن كردند.